kleszcz
Szeregowy
Dołączył: 28 Mar 2006
Posty: 32
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z nienacka
|
| Temat postu: Witaminy |
|
|
Witaminy - Związki chemiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Na ogół pełnią rolę katalizatorów biologicznych umoliwiając wiele przemian biochemicznych w organizmie.
Podstawowy podział witamin wyróżnia dwie grupy witamin:
1) Rozpuszczalne w wodzie - B1, B2, B5, B6, B9, B12, H, PP, C
2) Rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E, K
Witaminy rozpuszczalne w wodzie:
●Tiamina (wit. B1) - koenzym biorący udział w pośredniej przemianie węglowodanów, przy jej niedoborze w organizmie dochodzi do nagromadzenia dużych ilości kw. pirogronowego i mlekowego co ma niekorzystny wpływ na układ mięśniowy i nerwowy. Długotrwałe niedobory prowadzą do choroby Beri-Beri. Organizm dorosłego człowieka potrzebuje 1-2mg tej witaminy, zależnie od wieku, płci oraz rodzaju wykonywanej pracy.
Ważne: Mogą występować niedobory utajone przy diecie ubogiej w produkty zawierające tą witaminę a bogatej w cukier i słodycze oraz u osób z zespołem wadliwego wchłaniania i alkoholików.
Tiamina jest bardzo wrażliwa na czynniki fizyko-chemiczne, łatwo ulega zniszczeniu w środowisku zasadowym, pod wpływem promieniowania jonizującego oraz wysokiej temperatury.
Głównym źródłem witaminy B1 są produkty zbożowe i pieczywo, zwłaszcza pieczywo razowe oraz grube kasze i niepolerowany ryż, mięso i wędliny, rośliny strączkowe - groch, fasola oraz drożdże.
●Ryboflawina (wit. B2) - wchodzi w skład flawoproteidów, które biorą udział w procesie dostarczania energii do tkanek, oraz odgrywa ważną rolę w prawidłowym, funkcjonowaniu narządów wzroku. Niedobory powodują światłowstręt, łzawienie oczu oraz zmiany zapalne na języku, powstawanie zajadów oraz łojotok skóry. Niedobory mogą wystąpić u osób żywiących się wadliwie, zwłaszcza nie pijących mleka. Ludzie dorośli potrzebują dziennie 1,3-2,3 mg wit. B2. Właściwie ułożona racja pokarmowa całkowicie pokrywa to zapotrzebowanie.
Ryboflawina jest stosunkowo odporna na wysokie temperatury ale bardzo wrażliwa na światło.
Bogatym źródłem wit. B2 jest mleko i jego przetwory oraz ciemne pieczywo, mięso, podroby, ryby i rośliny strączkowe.
●Niacyna (wit. PP) - formą czynną są dwa związki: kwas nikotynowy oraz amid kwasu nikotynowego. Jest składnikiem enzymów biorących udział w pośredniej przemianie białek, tłuszczów i węglowodanów. Niedobory prowadzą do upośledzenia przemian metabolicznych a w skrajnych przypadkach do polagry.
Niacyna występuje w wielu grupach produktów(mięso, ziemniaki, produkty zbożowe) oraz jest syntezowana z tryptofanu. Przy urozmaiconej diecie niedobory występują jedynie u osób z zespołem złego wchłaniania i u alkohlików.
Niacyna jest odporna na działanie temperatury, utlenianie oraz na światło.
Zapotrzebowanie wyrażane jest równoważnikach niacyny ze względu na jej syntezę z tryptofanu. Dorosły człowiek potrzebuje 16-26 mg równoważników niacyny.
●Pirydoksyna (wit. B6) - związki o takich właściwościach to pirydoksyna, pirydoksal oraz pirydoamina. W organizmie człowieka łatwo przechodzą jedna w drugą oraz w postać czynną - fosforan pirydyny, która jest składnikiem enzymów. Pirydoksyna jest również katalizatorem w procesie syntezy niacyny z tryptofanu oraz jest potrzebna do produkcji niektórych hormonów - adrenalina, serotonina. Brak wit. B6 wpływa na zwiększenie pobudliwości nerwowej a nawet stanów epileptycznych oraz powoduje występowanie pewnych niedokrwistości. Ze względu na zdolność syntezowania pirydoksyny przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego ostre niedobory nie występują.
Główne źródła tej witaminy są takie same jak w przypadku innych witamin z grupy B. W produktach roślinnych występuje głównie pirydoksyna a w zwierzęcych pirydoksal i pirydoamina.
Witamina ta jest wrażliwa na światło, w podwyższonej temperaturze łatwiej rozkłada się pirydoksal i pirydoamina.
Dzienna norma wynosi 2-2,2 mg dla osoby dorosłej.Ważne: Jeśli wzrasta podaż białka rośnie zapotrzebowanie na wit. B6.
●Biotyna (wit. H, B7) - Koenzym kilku różnych enzymów w tym transferazy karboksylowej, niezbędnej w syntezie tłuszczy. Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaga funkcje tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla i wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów. Uczestniczy też z witaminą K w syntezie protrombiny. Objawami niedoboru są zmiany skórne - wysypki, stany zapalne oraz wypadanie włosów i podwyższony poziom cholesterolu i zmiany zapalne jelit. Zapotrzebowanie wynosi około 200µg na dobę.
Ze względu na to, że biotyna może być syntezyzowana przez florę bakteryjną do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zwykle pod wpływem długotrwałych kuracji antybiotykowych.
Występuje głównie w wątrobie, orzechach i migdałach, żółtku jaj, sardynkach, grzybach, brązowym ryżu, mące pełnoziarnistej i sojowej, szpinaku, marchwi i pomidorach.
Ciekawostka: W surowym białku jaja znajduje się awidyna, która łączy się z biotyną i unieczynnia ją.
●Kwas pantotenowy (wit. B5) - Jest jednym z elementów składowych koenzymu A, którego synteza jest uzależniona od podaży kwasu pantotenowego w diecie. Jako składnik koenzymu A wpływa na przemiany tłuszczów i białkek obniżając znacznie poziom cholesterolu, a także wspomagając preces pigmentacji włosów zapobiega ich siwieniu. Bierze udział w syntezie hormonów sterydowych i innych związków chemicznych. Uczestniczy w syntezie hemu do hemoglobiny i cytochromów, w wytwarzaniu przeciwciał a także bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych. Jest bardzo nietrwała. Zapotrzebowanie - ok. 7mg na dobę.
Objawami niedoboru witaminy B5 są: zespół piekących stóp, zmęczenie, osłabienie, bóle głowy i brzucha, nudności i wymioty, zmniejszenie odporności immunologicznej zmiany skórne, zaburzenia pigmentacji włosów.
Największe ilości kwasu pantotenowego zawierają drożdże, wątroba wieprzowa i cielęca, jaja, otręby, wieprzowina i wołowina, mleko.
●Folacyna (kw. foliowy, wit. B9) - duża grupa związków wywodzących się z kwasu foliowego, w organizmie człowieka występują w różnych formach aktywnych. Biorą one udział głównie w tworzeniu kwasów nukleinowych i regulują wzrost i funkcjonowanie komórek. Dodatkowo uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego, zapewnia sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit oraz jest czynnikiem antyanemicznym - pobudza procesy krwiotwórcze. Niedobory prowadzą do zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek w organizmie anemii megaloblastycznej oraz zaburzeń pracy mózgu.
Ważne: Niedobory mogą być spowodowane zażywaniem leków będących antagonistami folacyny(metotreksat, sulfonamidy, trimetoprim), stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych oraz nadużywaniem alkoholu.
Często niedokrwistość na tle niedoboru folacyny występuje u kobiet ciężarnych
Jest bardzo nietrwała, zwłaszcza w formie wolnej, łatwo rozkłada się pod wpływem tlenu, światła i tmeperatury.
Główne źródła - jak przy innych witaminach z grupy B.
Dzienna norma wynosi ok. 0,4 mg, w okresie szybkiego namnażania się komórek zapotrzebowanie wzrasta.
●Kobolamina (wit. B12) - występuje kilka form tej witaminy o różnych właściwościach i trwałości, które w organizmie łatwo przechodzą z jednych w drugie. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek, jest potrzebna, podobnie jak folacyna, podczas syntezy kwasów nukleinowych. Jej niedobór wywołuje anemię złośliwą.
Największym źródłem kobolaminy jest wątroba wołowa(100µg/100g!!).
Zapotrzebowanie dorosłego człowieka - ok. 3µg na dobę.
●Kwas askorbinowy (wit. C) - jedyna witamina rozpuszczalna w wodzie nie należąca do witamin grupy B. Formami aktywnymi są kwas L-askorbinowy i kwas dehydroaskorbinowy. Witamina C pełni wiele znaczących funkcji w organizmie. Bierze udział w syntezie kolagenu, ma właściwoście redukujące i uważa się ja za przeciwutleniacz, sprzyja wytwarzaniu przeciwciał wykazując działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne, uczestniczy w przemianie folacyny i zwiększa przyswajalność Fe. Niedobór witaminy C prowadzi do rozwinięcia się szkorbutu. Dzienna norma spożycia kwasu askorbinowego wynosi ok. 60mg.
Jest jedną z najmniej trwałych witamin, ulega zniszczeniu w wyższej temperaturze, w obecności tlenu niektórych enzymów(oksydazy) i jonów niektórych metali oraz ysokie pH środowiska.
Głównym źródłem witaminy C są warzywa i owoce. Najbogatsze w nią są: owoce dzikiej róży, porzeczki i truskawki, papryka, pomidory, kapusta biała i brukselka. Ze względu na duże spożycie dobrym źródłem witaminy C są również ziemniaki.
Uwaga: Warzywa cebulowe i owoce cytrusowe wbrew powszechnej opinie zawierają niewiele witaminy C.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Dietetyka? Dieta? Dietetyk? a co to :)? 
Autor
